نەخوەشیا دەروونی حالەتەکێ تەندروستییە کۆ تێدا گوهورینەکا بەرچاڤ د هەست و هزر، و هەروەسا ڕەفتاراندا ڕویددەت. نەخوەشیا دەروونی پەیوەندی ب سترێس یان هەبوونا ئاریشان ل جهێ کارکرنێ، و دناڤ خێزانێ و کۆمەڵگەهێ بگشتی ڕووددەت.
نەخوەشیێن دەروونی چارەسەری هەیە، و پتریا ئەو کەسێن کۆ باشدبن دوبارە دزڤرنە ڤە بۆ ناڤ کۆمەڵگەهێ و ب شێوەیەکێ ئاسایی ژیانێ بەردەروام دکەن.
تەندروستیا دەروونی:
تەندروستیا دەروونی بناغەیێ دروستبوونا (هەست وسۆز، هزر، پەیوەندیکرن، فێربوون، خوەراگری، ڤیان و حەشێکرن) و هەروەسا تەندروستیا دەروونی کلیلا سەرەکی یا پێکئینانا پەیوەندیایە دناڤ کۆمەڵگەهێدا.
ئەو کەسێن کۆ نەخوەشیا دەروونی هەین حەزناکەن بەحسێ وان بهێتەکرن، لێ نەخوەشیا دەروونی تشتەك نینە کۆ شەرم ژێ بکەین، چونکی ئەو ژی وەکی نەخوەشیا دل و شەکرێ هەر نەخوەشیە و چارەسەریا خوە هەیە، بەردەوام زانا د لێگەریانێ دانە بۆ تێگەهشتن ل شێوازێ کارکرنا مێشکێ مرۆڤی ب مەرەما دیتنا چارەسەریێ بۆ نەخوەشیا دەروونی.
چێدبت هەمی کەس تووشی نەخوەشیا دەروونی ببن، ب بێ جیاوازیا تەمەن، ڕەگەز، دەڤەر، داهات، و پلە و پۆست، هەروەسا نەتەوە یان دین. و هەرچەند ئەگەر هەنە ئەڤ نەخوەشیە د هەر تەمەنەکێ دا رویبدەت بەلێ سێ ل سەر چوار یا نەخوەشیێن دەروونی ل تەمەنێ 24 ساڵیێ دا دەردکەڤن.
نەخوەشیێن دەروونی چەندین جور هەنە و ب چەندین شێوازا کار ل ژیانا مە یا ڕۆژانە دکەت، و هندەك جارا تووشی فۆبیایێ (ترساندنەکا گەلەك زێدە) دبین، و جاران ژی هند مەترسیدارن کۆ پێدڤییە کەسێ تووشبووی بهێتە ڤەگوهاستن بۆ نەخوەشخانێ.
جورێن نەخوەشیا دەروونی چنە:
1-سایکۆس (ذهاني): ئەڤ جورێ نەخوەشیا دەروونی وەل نەخوەشی دکەت کۆ چ جارا رازی نابت کەس ب وێ نەخوەشیێ ناڤێ وی بینت، هەست ب شێوازێ ئاخفتنێ دکەت لێ ئاخفتنێن وی د ڕوون نینن. د پتریا حالەتێن ب ڤی جوری چارەسەریا وان ب ڕێکا دەرمانایە، و گەلەك جاران پشتی باشبوونێ ژ نەخوەشیێ روویدان ل بیرا وان نامینن.
2-نیۆرۆس (عصابي): د ڤی جوری دا بەروڤاژی سایکۆسێ، نەخوەش دانپێدانێ ب نەخوەشیا خوە دکەت و ل چارەسەرییان دگەریت، و ئاخفتنێن وان د روونن و ب باشی تێدگەهین. چارەسەریا وێ ب ڕێکا ئاخفتن و چارەسەریا دەروونییە، و د پتریا حالەتێن ب ڤی رەنگی روویدانان ژ بیرناکەت و و ئەگەر ژ بیر ژی بکەت د ئێنە بیرا وان ڤە.
ژێدەر: زانیاری ئینسکلۆپیدیای کوردیآ