یا نڤیسەرێ ئیرلەندی “ساموێل بیکێت” «1989 – 1906″
خواندنەکا ڕەخنەی: د. عەلی خەلیفە
وەرگێران: سەرحان ئەحمەد سەرحان
شانۆگەرییا ” ل بەندا گۆدۆی ” دهێتە دانان وەک گرنگترین دەقێ چەرخێ نوی .هندەک ڕەخنەگر ئاماژە ب وێ یەکێ ددەن کۆ گرنگترین تشتێ ل چەرخێ بیستێ هاتیە نڤیسین ئەڤەیە.
شانۆگچەرییا ل بەندا گۆدۆی و شانۆگەرییا ” سترانبێژا کەچەل ” یا یۆژێن یونسکۆ (1909-1994) دهێنە دانان وەک دوو دەقێن سەرەکی یێن کۆ بووینە ئەگەرێ بەربەلاڤبوونا شانۆیا ئەپسۆردیزم، ژمارەکا مەزنا نڤیسەران ژی ب شێوازێ ڤان هەردوو نڤیسەران داخبار بووینە. ل بەندا گۆدۆی بوویە ئەگەر وێ یەکێ کۆ ساموێل بیکێت خەلاتێ نوبلێ هەلبگریت، بیکێتی ئەڤ شانۆگەرییە بۆ جارا ئێکێ ب زمانێ فەرەنسی نڤیسیە و ل دویڤدا وەرگێرا زمانێ دایکێ (ئینگلیزی).
دەمێ ئەم بهێن ل ئاڤاکرنا ڤێ شانۆیێ بنێرین، دێ بینن کۆ ژ دوو وەرزان پێکدهێت، رویدانێن وێ ژی ددیمەنەکێ خۆ جه دهێنە رویدان ئەوژی: ئەردەک رویس ئاماژە ب ڤالاتیێ ددەت، و ب تنێ دارەک لێ هەیە، چەند بەلگێن کێم ب دارێڤە هەنە، هەر دوو کەسایەتیێن سەرەکی یێن ڤێ شانۆگەریێ (فلادیمێر – ستراکۆن) ل بەر ڤێ دار ل بەندا گۆدۆینە چونکە وی ژڤان دابوو وان بهێتە وێرێ، چونکی چ دارێن دی ژبلی وێ نینن ل واران.
کەسایەتیێن ڤێ شانۆگەریێ دەست نیشانکرینە، چوارێن سەرەکی و ئێکێ لاوەکی، کەسایەتییا لاوەکی ژی پەیامبەرێ گۆدۆییە، رۆژانە نامەیێن گۆدۆی دگەهینت. ئەڤ فۆرم و کەسایەتییە دگەل شانۆیا کلاسیکزما کەڤن دگونجن، لێ نە بۆ مەرەما تافیلکرن یان لاسایکرنێ، بەلکو ئەڤ شانۆیە ب تەمامی بەروڤاژییە، چونکی ب تنێ دروخینیت، هیچ ئاڤاکرنەک لێ نینە، هەروەسا ڕەهەندێن ڤان کەسایەتیان ژی درۆهن نینن و دگەل شانۆگەریێ ئاڤا نابن، دیسان خۆجه بوونا دیمەنی ژی کارتێکرنا خۆ هەیە، چونکە ئەڤ ڤالاتییە کارتێکرنێ ل سەر وێ ڤالاتییا دکەسایەتییاندا دکەت، چونکی جهێ رویدان لێ یێ بێ مرۆڤ و ئاڤ و دار و بار، ب تنێ دارەکا سەیر لێ هەیە، هەر وەکو ب شاشیڤە ل وی جهی هاتیە دانان، دیسان کەسایەتیێن وێ ژی سەیرن، هەر وەک هاتینە جیهانەکێ هیچ تشتەکێ ژ پربێژیێ پێڤەتر ژێ نزانن، پربێژێن هندەک ئاخفتنانە چ پەیوەندی دگەل ئێک نەی. هەست ب بێزاری و ڤالاتیێ دکەن و حەز دکەن ڤێ ژیانێ ب رێکا خۆکوشتنێ ژدەستبدەم، ئەگەر دشیانێن وان دا با دا ڤێ چەندێ کەن – لێ چونکی وەکی مە ئاماژە پێکری ژ پربێژیێ زێدەتر چ نزانن – ئەڤێ یەکێ ناکەن.
ئەڤ پربێژیا بێ پەیوەندی یا دناڤبەر هەردوو کەسایەتیێن سەرەکی ئاماژەیە بۆ دوو تشتان: ئێک: وێرەکییا ئێخستنا پیرۆزییا. دوو: ڤالاتییا ئەقلێ وان. هەتا وەلێ دهێت ئەڤ دانوستاندنە نێزیکی دیناتییەکێ دبیت.
تاکە تشتێ واتەیەک ددا ژیانا وان بەندەمانا گۆدۆی بوو، ئەو کەسێ کۆ ئەم چ ژێ نزانم، هەتا ئەم نزانین کا بۆچی ئەو (ستراگۆن – فلادیمیر) ل بەندێنە؟! هەتا نەیا پێشبینکرییە گوهۆڕینەکێ دژیانا وان یا بێهوودە دا بکەت، لێ ب تنێ ئەو بەندەمان وەل وان دکەت هەست پێ بکەن کۆ دشیانێن وان دایە تشتەکێ بکەن، یان ژی ئەگەرەکێ پێشکێشی بۆرینا زەمەنی دکەت، لەوما دبینن کۆ هەردوو کەسایەتی تەکەزێ ل سەر ڤێ گۆتنێ دکەن: “دێ هێت، چونکی ئەگەر نەیێ هاتنێبا پەیامبەرەک فرێنەدکر”. لێ شانۆ ب دویماهی دهێت و هەر فلادیمێر و ستراگۆن ل بەندێنە و ژ ڤێ بەندەمانێ بێزار نابن، بەروڤاژی بەلکو خۆ دگەل دگونجینن، دبیت ئەڤ بەندەمانا بێ واتە (بۆ کەسەکێ نەئامادە و ناهێت) واتەیا دروست بدەتە هەبوونا وان، یان دگەل هەبوونا وان بگونجیت، چونکە ژیانا وان ژی چ واتەیان دگەل خۆ هەلناگرت.
سەبارەت بوزۆ و دۆڤەلانکێ وی لاکی – نمایشەکا تۆند پێشکێش دکەن، دەمێ بوزۆ قامچیی ل لاکی ددەت و هەلگرتنا پێداویستیێن خۆ پێ ددەتە کرن، دڤی دەمیدا فلادیمێر و ئێسترسگۆن خۆشیێ ژڤی دیمەنێ تۆند دبینن.
بێ گومان مەرەما (بیکێت)ی ژڤی دیمەنی ئەوە: کۆ مرۆڤێ ڤی چەرخی بێ ئارمانج دژیت و خۆشیا خۆ ژ دیمەنێن تۆند و روخاندکار دبینیت و ب تایبەت یێن کۆ ژ ئەنجامێ جەنگی روی ددەن.
دیسان بوزۆ ژێ کەسایەتییەکا بێ مەژییە، دەربڕینێ ب رێکا قامچیێ خۆ دکەت نەک ئاخفتنێ، لاکی ژی دۆڤەلانکەکێ رەزیلە، دەمێ فەرمان لێ دهێتەکرن ب ئاخڤین هندەک ئاخفتنێن خلولە دبێژیت، لێ ئەو ب ڤێ ئاخفتنێ پەسنا وان مرۆڤان دکەت یێن کۆ نەشێن هیچ تشتەکێ ب واتە یان ئارمانجەکا دەستنیشانکری دژیانێدا بکەن.
هەمی رەخنەگرین جیهانێ ب (گۆدۆ) مانە حەیری، کەسێ نەزانی واتەیا دروستا گۆدۆی چییە، هندەکا دیت کۆ مرنە، هندەکا دیت کۆ قورتالبوونا مرۆڤایەتیێە، هندەکا دیت کۆ خودێیە . . . ئەز هزر دکەم کۆ گۆدۆ “وەهمە”، بەلێ ئەو وەهمە یا کۆ مە خۆ پێڤەگرتی و ئەم نەشیاینە بێ وێ بژین، مە وەکر ببیتە رەگەزەکێ سەرەکی دهەبوونا مەدا (ژبۆ هندێ ئەم بشێن بەردەوامیێ بدەینە ژیانێ).