وەرگێڕان: بژار محمد
ل ڤێرێ گەشتا چوونا ناڤ جیهانا نڤیسکارێ کلاسیکێ رووسی یێ هەری ناڤدار دەستپێدکەت.
ئەڤە شوقەیا ئەوی وێژەکارییە؛ ئەو جهێ کۆ ژیانا خوە لێ دەربازکری و یا تژییە ژ خوینەرێن وی. ل ڤێرێ وی داهێنان کر و هونەرێ خوە پێشکێشکر.
زێدەباری کۆ ل چەندین وەڵاتان گەڕیایە، بەلێ پۆترسبۆرگ هەر ما عەشقا دۆستۆیڤسکی یا هەتاهەتایی.
ئەو ئیلهامبەخشا پەرتووکێن وی و شانۆیا قەهرەمانێن وی بوویە؛ کۆ تێدا ڕۆناهی دگەل تاریاتییێ دژیا.
زەڵام: دۆستۆیڤسکی ژ هەمی نڤیسکارێن دیتر پتر د پۆترسبۆرگێ دا دهێت دیتن. بەلێ ڕۆمانا وی “تاوان و سزا” نێزیکترین بەرهەمێ وییە بۆ ئەڤی باژێری.
ئەو ڕاستیا پۆترسبۆرگێ ددەتە دیارکرن یا کۆ دۆستۆیڤسکی تێدا دژیا و ئەوا کۆ خەیال پێڤە د دیتن د هزر و بەرهەمێن خوەدا.
د ئەڤێ شوقەیا کۆ بوویە مۆزەخانەیەک بۆ وی، دۆستۆیڤسکی ناڤدارترین بەرهەمێن خوە تێدا نڤیسینە؛ مینا؛ برایێن کارامازۆف، تاوان و سزا، دەبەنگ (گەمژە).
کەسایەتییا قەهرەمانێن ڕۆمانێن وی یێن هاتین کۆ هاتین ئافراندن، ڕەنگڤەدانا وی ژیواری بوو یێ کو ئەو تێدا دژیا. ل مەها دیسێمبەرێ کەڤتە بەرامبەری شاهی، پشتی ڕۆمانا “دەبەنگ”، ئەوا کۆ بوویە ئەگەر وەریسێ سێدارەدانێ ل دۆر حەفکا وی ئالاندی و ل خۆلەکێن دوماهییێ لێبۆرینێ ژێ گرتی. ئەو قومارچی بوو، وەکی وی قەهرەمانێ د ڕۆمانا وی دا هەمان ناڤ هەلگرتی.
ب دیتنا دۆستۆیڤسکی مرۆڤ ئەو گرێک بوو یا کۆ پێدڤی بهێتە ڤەکرن و نە گرنگ بوو ئەگەر ئەو ژییێ خوە هەمییێ پێڤە ببۆرینیت. ژبەر هندێ ژی نابیت مرۆڤ هزر بکەت کو ئەو دەمێ ژ بۆ ڤێ چەندێ دهێت تەرخانکرن، ب هەروە یێ چووی.
دۆستۆیڤسکی دبێژیت “ئەز یێ ل ڤەکرنا ڤێ گرێکێ دگەڕم؛ ژ بەرکو من دڤێت ببم مرۆڤ.”
زەڵام: تایبەتمەندییا دۆستۆیڤسکییا د ڕۆحا تراژیدیایێدا. ئەوی بزاڤ دکرن کو ب ڕێیا بەرەڵایی و دناڤ تاریاتییێدا ل ڕۆناهی و ئایدیالیزمێ و هەماهەنگییێ د گەریا. ئەو ل ڕێکەکێ د گەڕیت دا کۆ ب سەر وێ خرابی و شەڕخوازییا د ئەڤێ جیهانێدا بکەڤیت.
شەڕکرن و بەرهنگاربوونا وێ خرابییا دناڤ مرۆڤیدا، ئەو تشت بوو یێ کۆ دۆستۆیڤسکی لێ دگەڕیا د بەرهەمێن خوەدا. ب دیتنا ڤی نڤیسکاری، مرۆڤ دشێت ئاسانتریت تشت بکەتە کارەساتەکا مەزن.
دبیت کۆ ناڤدارییا دۆستۆیڤسکی ژی یا کۆ بەردەوام بوویی پشتی چەرخ و نیڤا ژ وەغەرا وی، د زڤڕیت بۆ هندێ کو ئەو یێ دویربوون بوو د بەرهەمێن خوەدا.
ژن – ئانا دۆستۆیڤسکایا – نەڤیا دۆستۆیڤسکی ژ نڤشێ پێنجێ:
“هەر تشتەکێ دۆستۆیڤسکی وەسف کری و ل سەر ڕاوەستیایی د بەرهەمێن خوە دا ژ ڕۆیدان و ئازارێن خەلکی و کارڤەدانێن وان، هێشتا یێن ماین تا ئەڤی سەردەمێ ئەم تێدا ژین”
دۆستۆیڤسکی ڕۆژێن تژی ژ بەرەڵاییێ و خویناوی بەحس کرینە و گۆتییە: “یێن کۆ بەرەڵاییێ د جڤاکی دا دورست دکەن، ئەو کەسن یێن کۆ چ چارەسەری بۆ ئاریشەیێن خوە نەدیتین. لێ ئەو دناڤ وێ بەرەڵاییێدا د زاڵبوون و دەستهەڵاتدارییێ دگەڕن.”
هاتییە وەرگێڕان: ژ ڤیدیۆیەکا کەنالێ (جەزیرە) د دەمێ سەرەدانا مۆزەخانا دۆستۆیڤسکی کری.
دەنگێ زەنگێ
