ئێک ژ خالێن هەرە گرنگ بۆ فێربوونا زمانى، گۆهداریکرنەکا زێدە و بەردەوامە، چەند هەڤالەکان پسیارکر: چ باشە ئەم گۆهداریێ بو بکن؟ یانژى گەلەک دبێژن: ” ئەم بینەرى و گوهداریا فلمان دکن بەلێ ئەم تێناگەهن، چارە چییە؟
پروفیسور، (دکتور جێف ماککویلن) کۆ بۆ ماوێ نێزیکى (٣٠) سالانە ل سەرانسەرى جیهانێ و ل وەلاتێن جودا جودا خەلکى فێرى زمانێ ئنگلیزى دکەت دبێژت: ” ئەو کەسێن خوە فێرێ زمانێ ئنگلیزى دکن ( سێ مەزنترىن شاشییان ) دکن ”
١- پەیڤان ( ئێک ئێک ) ژبەر دکن، دبێژت: ” ئەڤە چەند ساڵە تو پەیڤان ژبەر دکى ئەرێ تو فێرێ ئنگلیزیێ بووى ؟ ” و د بەردەوامییا ئاخڤتنا خوە دا دبێژت: ” دیراسات و دیڤچوونێن زانستى دبێژن، پێدڤییە بخوینى و گوهداریێ بکى، بەلێ ئەڤە بەرێ مە د دەتە شاشییا دوێ . ”
٢- پێدڤییە بخوینى و گوهداریێ بکى، بەلێ تو دخوینى و گوهدارییا بابەت و ئاستێن بلند دکى کو ژ ئاستێ تە یێ تێگەهشتنێ بلندترن.
٣- دبێژى: قەت فێرنابم و درەنگە.
ئانکو، پێدڤییە تێکستان یان رستەیان بخوینى و هەولا ژبەرکرنا وان بدى، راستە رستە ژ پەیڤان پێکدئێت، بەلێ ل دەمێ درستێ دگەهى پتر دێ ل بیرا تە مینت ژ پەیڤەکا جودا.
گوهداریکرن و خواندن، چو پێنەڤێت ئەڤە گرێداى ئاستێ وى کەسی یە یێ دڤێت فێرببت. ئەگەر کەسەکێ ئاست ناڤنجى بت، پێدڤییە گوهداریا وان دەنگ و ڤیدیویان بکت یێن ساناهى، کو ب ئینگلیزییەکا ساناهى (بۆ فێرکرنێ) هاتینە بەرهەڤکرن. ژخوە ئەگەر ئاست بنلد بت، دشێت گوهداریا وان فلم و دەنگان بکت یێن ب زحمەت.
ئەگەر ئاست دەستپێکی بت، دشێت وان پەرتووکان بخوینت یێن وەرگێڕان (ترجمە) دگەلدا، و بینەریا وان ڤیدیویان بکت یێن هاتینە بەرهەڤکرن بۆ فیڕبوونێ کۆ ( جارەکێ بێ وەرگێران دئاخڤن، جارەکێ ب ژێرنڤیسا ئینگلیزى، جارەک دى ب ژێرنڤیسا وەرگێراى)، و دگەلدا وان پەیڤ و رستا ب دەستێ خوە بنڤیست و ژبەر بکت. ل دەمێ مروڤ ب دەستێ خوە دنڤیست، پتر دمیننە ل بیرا مروڤى، و وەکو ڕێنڤیس ژى باشە.
د. پۆل نەیشن کو کەسەکێ نیوزلەندى یە، د دیراسەتەکێ دا دبێژت: ” پێدڤییە روژێ ب کێماسى، ئێک دەمژمێرێ گوهداریا ئینگلیزیێ بکى داکو فێرببى ”
بەلێ هەر وەکو مە گوتى، گوهداریا وان ڤیدیو و دەنگان یێن ل ئاستێ تە.
دەرئەنجام؛ ب ئینگلیزیى دبێژن، خالا ئێکێ ( Input ) يا دووێ ( Comprehensible Input ) ئانکو، روژانە تشتەکێ بخوینى و گوهداریێ بو بکى، بەلێ ئەو تشت قابلى تێگەهشتنێ بت بۆ تە، ل ئاستێ تە بت. (A.J Hoge) خودانێ کومپانییا (Effortless English) یا فێرکرنا زمانێ ئینگلیزى دبێژت: ” پێدڤییە کەسێن دەستپێکى، پەرتووکێن زارۆکان بخوینن، ژبەر کۆ پەرتووکێن زارۆکان ب زمانەکێ سادە و ساناهى هاتینە نڤێسین.
نڤێسین: مەهدی حەسەن عەلى