دیدار/ ادریس ئاسیهى
دکتۆرە نوال عبدالرزاق خلیل، شارەزا ب نەخوەشیێن ژن و زارووکبوونێ باس ل نەخوەشیا شەکرێ دکت د ماوێ دووگیانیێ دا و دبێژت:
هەڤال بچویک ( مشیمە) ل دەف هندەک ژنان گەلەک هۆرمونان ڤەدڕێژت و دبن ئاستەنگ بۆ هەڤسەنگیا هۆرمۆنێ ئەنسۆلینێ دناڤ خوینێ دا و دبت هۆکارێ بلندبوونا رێژا شەکرێ د ناڤ خوینێ دا، و پتریا جاران کۆنترۆل لسەر ڤێ نەخوەشیێ دهێت کرن و جاران ژى خوەجه دبت ل دەف ژنێ پشتى زاڕووکبوونێ، لەوا دڤیا ژنا ب دووگیان هەر ژ مەها ئێکێ سەرەدانا نۆژدارێ خوە بکت و بێ شک دێ چەندین پشکنین بۆ هێنە ئەنجامدان و پشکنینا رێژا شەکرێژى یەک ژ وانە.
گۆتژى: ل پتریا بنگەهێن مە یێن ساخلەمیێ پرۆگرامێ تایبەت هەیە بۆ چاڤدێریا ژنێن ب دووگیان و هەیڤانە پشکنینێن پێویست بۆ دهێن ئەنجامدان.
و گۆت: رێژا سرۆشتى یا شەکرێ 70 – 100 هەگەر نەخوەش لەخرین بت و تاکۆ 140 هەگەر خوارن خواربت و چ دەما رێژا شەکرێ بلند دیار کر، نەخوەش دێ پێدڤى ب چاڤدێریەکا تایبەت بت دا کۆ بەرژەنگێن ڤێ نەخوەشیێ لسەر زال نەبن و پێویستە خوە ژ خوارنێن تێر شەکر دوور بێخت وەکوو ( شریناهیا و برنجێ و نانى و گوندۆرى و زەبەشى و ترى و…) هتد.
وگۆت: تێهنیبوون و پڕمیزتن و زوو وەستیان و دل لێکدان و هەودانێن ژناڤدا و خوهدان ژ نیشانێن ڤێ نەخوەشیێنە .
و گۆتژى: باشترە پشکنینا رێژا شەکرێ دناڤ میزێ ژى دا بهێت پشت راستکرن و یا باشتر ئەوە نەخوەش ب لەخرینى ڤان پشکنینان بگرت و پشکنینا کەلۆکییا یا رێژا شەکرێ ( التراکمی) HA1 یەک ژ پشکنینێن هەرى گرنگە و دڤیا بهێتە پشتراستکرن.
و گۆت: دناڤبەرا 4،5 هەیڤیێ تاکۆ هەیڤا 5 ێ، ژ دووگیانیێ پتریا جاران نیشانێن ڤێ نەخوەشیێ دیار دبن لەوا وێنەیا سۆنارێ گەلەک گرنگە د ڤى ماوەى دا ژبۆ ڤەدیتنا سەروبەرێ سۆریلانکى و قەبارێ وى و رێژا ئاڤێ دناڤ رەحمى دا.
ئانکۆ دبت قەبارێ سۆریلانکى مەزنتر دیارکت ژ قەبارێ خوە یێ سرۆشتى ل دویف حەفتیێن دووگیانیێ و دبت ئەڤ نەخوەشى ئارێشێن دلى و چەوتیێن جەستەیی بۆ زاڕووکى پەیدابکن .
دکتۆرایێ باس ل ژنا تووشبووى ب نەخوەشیا شەکرێ کر د دەمێ زاڕووکبوونێ دا، و گۆت: دبت زاڕووکبوون سرۆشتى بت هەگەر ڤێ نەخوەشیێ گەلەک ئاکامێن خوە ل زاروکى نەکربن و قەبارێ وى گەلەک مەزن نەببت و هەگەر ئاڤا د ناڤ رەحمى دا گەلەک زێدە نە ببت، و هەگەر بەرۆڤاژى دیار بوو بتنێ دێ پێدڤى نشتەرگەریێ بت.
سەبارەت پشتى ژ دایکبوونێ، دکتۆرایێ گۆت: پێنگاڤا ئیکێ گوهدانا دایکێ یە ودڤیا دایک پشتى زاڕووکبوونێ بۆ ماوێ 48 دەمژمێرا بمینت د بن چاڤدێریا نۆژداران ڤە؛ دبت نیشانێن نەخوەشیا شەکرێ نەمینن و هینگێ دایک دشێت پشتراست ژ نەخوەشخانێ دەرکەڤت و هەگەر نا، دڤیا دایک ل ژێر خشتەیەکێ پرۆگرامکری سەرەدانێن خوە ئەنجام بدت ژبەر کۆ دبت هەتا کۆ شەش مەهان ژى نیشان ل دەف بمینن.
وپێنگاڤا دووێ گوهدان و چاڤدێریا زاڕووکى یە، ژبەر کۆ دبت ژ بەر ب کارئینانا دەرمانان د ماوێ دووگیانیێ دا ژ بال دایکێ ڤە، رێژا شەکرا زاڕووکى نزم ببت و دڤیا ب لەز ب هێتە کۆنترۆلکرن.
دکتۆرایێ د ئامووژگاریێن خوە دا گۆت: لسەر ژنێ پێویستە سەرەدانێن خوە یێن پرۆگرامکرى بۆ نۆژدارێ خوە بکت داکۆ هەر زوی لسەر هەر ئارێشەیەکێ زالببن کۆ دبت ببت هۆکارێ مەترسیێ لسەر ژیانا دایکێ یان پاشەرۆژا زارووکى ژى.
