دگەل دکتۆرا/ برین مصطفى خالد ـ بۆرد ب نەخوەشیێن ژنان و زارۆکبوونێ.
دیدار/ ادریس ئاسیهى
گرێکێن رەحمى یەکە ژ نەخوەشیێن بەربەڵاڤ یێن کۆ دکەڤنە دناڤا ماسۆلکا رەحمى دا و ژ ئەنجامێ دابەشبوونەکا نە سرۆشتى یا خانەیان دروست دبت و د قۆناغێن د دویڤ دا دبت دەربازى تیڤلێ دناڤ زکێ رەحمى ببت یان تیڤلێ ژ دەرڤە.
دکتۆرایێ گۆت: 50% ژ ئافرەتان گرێ هەنە و ل گۆر تەمەنى، و ل تەمەنێ 35 – 45 سالیێ ئەڤ گرێ دیار دبن و پترى کچان و ژنێن بێ دویندەه دگرت.
گۆتژى: هۆکارێن سەرەکى یێن ڤێ نەخوەشیێ:
– بلندبوونا هۆرمۆنێن (Progesteron – Estrogen )ە.
– هۆکارێن جینى.
– 50% کرۆمۆسۆمات نەئاساى هەبن.
– هۆکارێن قنێتى(وراثى).
سەبارەت نیشانێن ڤێ نەخوەشیێ دکتۆرایێ گۆت: نیشان لسەر خوەجهییا گرێکان و هژمارا وان و قەبارێ وان دمینت ئانکۆ:
• پتریا وان بێ نیشانن بتنێ ب سۆنارێ هەگەر دیارببن.
• تێکچوون و نەڕێکخستنا زڤڕۆکا هەیڤانە.
• ئێشانەکا دژوار یا زکى.
• خوینبەربوون.
• قەبزبوون یان دەرکەتنا باوەسیرێ، ژ ئەگەرێ گڤاشتنێن گرێکێ.
• هژمارا جارێن میزتنێ یان بەروڤاژى، دبت میز ب شێوێ قوتقوتى بهێت.
• ئێشانا پیان، ژ ئەگەرێ گڤاشتنێ لسەر حەوزێ وپاشان دەمارێن پیا.
دەربارەى نەزۆکیێ، دکتۆرایێ گۆت: ژ سێ حالەتان دیار دبت کۆ ژنێ گرێ یێن هەین:
• یەک ژ هۆکارێن نەزۆکیێ هەبوونا گرێکانە، چونکە دبت گرێ ببت ڕێگر بۆ نەگەهەشتنا ئاڤا زەلامى بۆ جهێ پێویست.
• هەگەر گرێ دناڤا تیڤلدانکێ دناڤا رەحمى دابت، خوە هەگەر زکپڕبوون درۆستژى ببت، دبت هۆکارێ نە جهگیرییا حەملى دناڤا رەحمى دا.
• هەگەر ژن زکپڕبوو و گرێ هەبن، پتر بەرەبایە بۆ:
– ژبەرچوونا زاڕووکى یان ژ دایکبوونا پێشوەخت.
– خوینبەربوونا بەری زاڕووکبوونێ یان پشتى زاڕووکبوونێ.
– خوەجهیەکا نە درۆست یا سۆریلانکى.
– پتر پێویستى ب نشتەرگەریێ ببن.
دکتۆرایێ بەحس ل چارەسەریێ کر و گۆت: ئەم چەند ڕێکەکان دگرن بەر وەکۆ چارەسەرى ب دەرمانا یان دانانا لەولەبێ هۆرمۆنى یان نازوور و نشتەرگەرى و لگۆر شێوەو قەبار و هژمار و خوجهییا گرێکان و ژبەرکۆ 2\1000 بتنێ ژ گرێکان، گرێکێن پەنجەشیرێنە، لەوا ل بەراهیێ پترى دەرمان دهێن ب کار ئینان ژبۆ ڕێگرى ژ مەزنبوونا گرێکان و خوینبەربوونێ و کێمکرنا ئێشانێ، لێ ب هەر حالێ هەبت و هەگەر گرێ د نیڤا رەحمى دابت و ببت هۆکارێ خوینبەربوونێ ، نۆژدار بڕیارا ڕاکرنێ ددت ب نازوورێ.
و گۆتژى: جاران نۆژدار بڕیارا قوتکرنا دەمارا خوینێ یا بۆ رەحمى دهێت ب مەرەما راوەستاندنا خوینبەربوونێ، ب رێکا قەستەرێ ددت و دێ 90% خووینبەربوونێ کێم کت و 50% دێ قەبارێ گرێکێ بچویک کت و جارانژى ریکەچارەیا ژێکژککرنا گرێکێ ب رێکا لیزەرى دهێت دان.
چاوا گرێ دهێت دەرەهیکرن و دەستنیشانکرن؟ دکتۆرایێ گۆت: پتریا گرێکان بێ ئێشانن و چو نیشان نینن بتنێ هەگەر ب سۆنارێ یان ب تیشکا ڕەنگین یا رەحمى یان ب نازوورێ یان ب ڕەنینێ بهێن دەرەهیکرن. گۆتژى گرێکا پیس، قەبارێ وێ ب شێوەیەک لەزگین مەزن دبت و ئێشانەکا نە سرۆشتى ل دویفخوە دهێلت.
وبەحس ل نشتەرگەریێ کر وگۆت: دوو جۆڕێن نشتەرگەریان بۆ گرێکێ هەنە( راکرنا گرێکێ و راکرنا رەحمى) و هینگێ دهێت ئەنجامدان هەگەر:
• دەرمانا بێ مفا بوون.
• گرێ مەزن ببت.
• خوینبەربوون هەبت.
• ببت سەدەمێ نە زکپڕبوونێ.
و گۆت: راکرنا گرێکان یان ب نازوورێ دهێت ئەنجامدان یانژى ب زک ڤەکرنێ و ب ڕێژا 40% – 60% دبت هاندەر بۆ زکپڕبوونێ و 30% – 50% دبت گرێ بزڤڕتڤەژى؛ و هەگەر راکرنا گرێ ژ بەر خوینبەربونێ بت، دبت پشتى راکرنێژى 1% – 5% خوینبەربوون بمینت.
کەنگى و بۆ چ رەحم دهێت راکرن ؟ دکتورایێ بەرسڤ دا: ل گۆڕ حەزا ژنێ دمینت، ئانکۆ چەند حەزا وێ ل زاڕووکبوونێ هەبت ئەم ڕاکرنا رەحمى پاش دئێخ، یانژى ژ ئەگەرێ نەخوەشیێن لسەر ئافرەتێ زال دبن، بڕیارا راکرنا رەحمى ژ بال نۆژداریڤە دهێت دان ئەوژى ل ژێر مەرجێ، تەمەنێ ژنێ و تەمامکرنا خێزانێ و ئێشانێن دژوار.
ل دووماهیێ دکتۆرایێ د ئامووژگاریێن خوە دا گۆت:
پێویستە بەرى شویکرنێ، کچ پشکنینا رەحمى بکت و لسەر کچ و ژنان فەرە رێکخستنا خوارنا خوە بکن پتر ڕوو بدن کەسکاتى و فیقى و وەرزشەکا پرۆگرامکرى و پشتراستبوون ژ رێژا Vit D هەبت.

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *