ئامادەکرن: خەدەنگ
دامەزراندنا هزرکرنێ ل جەم دیکارتى ب گومانێ ڤە گرێدایە. ناڤێ دیکارتى ب خوە ب بابەتێ گومانێ ڤە گرێدایە، ژ بەر کو ب باوەرا وى، گومان مرۆڤى بەرەڤ هزرکرنێ ڤە دبت. ژ بەر هندێ گومان بنگەهێ دیکارتى بوو، کو ل سەر بنگەها وێ هزرکانا ئەقلانى ئافراند. دیکارت گەلەک جەختێ ل سەر گومانێ دکت، لێ بەلێ گومان ل نک دیکارتى ئامانج نەبوو، لێ بەلێ ئامرازە بۆ گەهشتنا راستیان. ناڤدارترین گۆتنا وى ئەوە: ئەز هزر دکم, کو ئەز هەمە. مرۆڤ د دەمێ هوشداریێ دا گومانێ دکت نە د بێهوشیێ دا. چالاکیا ئەقلى ل جەم دیکارتى گومانە و نیشانا هشمەندى و مەعریفەتێ دگەهینت. گومان لڤینەکە ئەگەر سادە و ساکار بت ژى، بەلێ لڤینەک ئەقلى و هزرییە. راستەوخوە وەها دکت کو هزر بکى, ئانکو گومانە دبت ئەگەرێ هزرکرنێ و دبت ئەگەرێ هەبوونێ. ب دەربرینەک دى، تو هزر دکى، ژ بەر کو تویێ هەیى، مەبەست ژ ڤێ چەندێ ئەوە دڤێت تو هەبى هەتا کو بکاربى هزر بکى. ئانکو هزرکرن و هەبوون ب هەڤرا بەندکرینە، تشتێ کو هزر نەکت نەشێت هەبت. ئەڤ چەندە ژى هەموو بۆ گومانێ دزڤرت و بۆیە یاسایەک ژ فیلوسۆفیا گومانێ ل جەم دیکارتى.
دیکارت دخازت ب رێیا گومانێ میتۆدەک نووى بئافرینت و جیهانا هەستى خۆپان بکت ب فورمەک نووى سەر ژنوو ڤە ئاڤا بکت.