ئامادەکرن و وەرگێڕان: ژیوار عبدالحکیم

ڕۆژا درەوا ئێکی نیسانێ یان ژی ئەوا ب ئینگلیزی دبێژنێ ڕۆژا خشیمان Fools’ Day. ئەڤ ڕۆژە وەکی هەلکەڤتەکا نە یا فەرمی یە کۆ ل ئەوڕوپا سەرهلدایە. د ئەڤێ ڕۆژێدا خەلک ئێک و دوو دخاپینن و بسەر دا دبەن. چ ڕاستی و بەلگەیێن ئێکلاکەر نینن لسەر دیرۆکا ئەڤێ ڕۆژێ، لێ دهێتە گۆتن کۆ ئەڤ چەندە ل فڕەنسا سەرهلدایە ل سەردەمێ چاڕلییێ نەهێ ل ساڵا ١٥٦٤ زایینی. گرنگترین ڕویدانێن ئەڤێ ڕۆژێ؛ پاشایێ ڕۆمانیا کاڕۆلی سەرەدانا مۆزەخانەکێ دکر ل پایتەختێ وەڵاتێ خوە. دەمێ ئێک ژ نیگارکێشان زانی ئەو دێ هێت، ڕابوو وێنێ پارەیەکێ مەزن لسەر ئەردی کێشا. دەمێ ئەو هاتی و دیتی، گۆتە ئێک ژ زێرەڤانێن خوە بۆ خوە ڕاکەت. دەمێ زێرەڤانی دەستێ خوە هاڤێتییێ دا کۆ ڕاکەت، زانی کۆ فێلبازییە. هەروەسا ل ساڵەکا دی و ل هەمان ڕۆژ؛ ئەوی نیگارکێشی وێنێ جگارەکا هلکری لسەر ئەردی چێکر. دەمێ خەلکێ گەشتییار دهاتن مۆزەخانێ و ددیت، هزر دکر جگارا دروستە. لەوڕا ژی وان خوە دچەماند دا بڤەمرینن، دا کۆ ئەو جگارە وێرێ نە سۆژیت.  هەروەسا ژ بەر کۆ خەلکێ وەڵاتێ ڕۆمانییا گەلەک ئەڤێ هەلکەڤتێ ساخ دکەن و حەز ژ تڕانە و سەردابرنێ دکەن د ئەڤێ ڕۆژێدا، ڕۆژەکێ ڕۆژنامەیەکا وان دەنگۆباسەکێ ژ درەو بەڵاڤکر. تێدا گۆتبوو: “بانێ ئێک ژ بنگەهێن شەمەندەفڕا یێ کەڤتی و ب دەهان گەشتییار یێن مرین و گەلەکێن دیتر یێن بریندار بووین. تڕس و دوو دلیەکا مەزن ل دەڤ خەلکێ پەیدابوو پشتی خواندنا ئەڤی دەنگوباسی. ئەو گەلەک خەمگین بوون. پشتی بۆ وان دیار بووی کۆ ئەڤ چەندە درەوە، ئەوان سکاڵا لسەر بەرپرسێن ڕۆژنامێ تۆمارکرن. پشتی سەر نڤیسەرێ ڕۆژنامێ هاتییە سزادان ل دادگەهێ، ئەوی ل وێرێ گۆت: “پێدڤی بوو ژ بەری هوین من سزا بدەن، وە سەحکربا مێژوویا دەرچوونا ڕۆژنامێ، ژ بەر کۆ ل ڕێکەڤتی ئێکی نیسانێ ئەو ژمارەیا ڕۆژنامێ دەرکەڤتبوو. پشتی هینگێ هەر ساڵ ل ڕۆژا ئێکی نیسانێ، ئەوێ ڕۆژنامێ دەنگوباسەکێ وەسا بەڵاڤ دکر. هەروەسا ل ئێکی نیسانا ساڵا ١٨٦٠ ێ زایینی، ئێک ژ مەزنترین درەو ل ئینگلتەڕا هاتە کرن. د وێ ڕۆژێدا، پۆستەک کۆ مۆرەکا سەختە لسەر بوو بۆ سەدان ئاکنجییێن ڵەندەن هاتە ڤڕێکرن. د وی پۆستیدا خەلک هاتبوونە داخوازکرن بۆ ئاهەنگا ساڵانە یا “شویشتنا شێرێن سپی” ل دەڤ بورجێ لەندەن. هەروەسا گۆتبوو وان کۆ هوین چ تشتا نادەنە زێرەڤانا و هاریکارێن وان. ژمارەیەکا مەزنا خەلکی ل وێرێ خڕڤەبوون بۆ بەشداریکرنێ د وێ ئاهەنگا کۆ نەهاتی ڕێکخستن. هەروەسا هەر ل ئینگلتەڕا، کەسەکی نامەیەک بۆ نێزیکی سەد بزنزمەنا ڤڕێکر و تێدا داخواز ژێکر کۆ پەیوەندیێ ب ژمارەیەکا مۆبایلێ یا تۆمارکری د نامێدا بکەن ژ بەر کارەکێ گرنگ. دهێتە گۆتن کۆ خودانێ وێ ژمارێ وێ ڕۆژێ هەمییێ مژویل بوو ب بەرسڤدانا پەیوەندیێن بزنزمەنا بێی کۆ چ ژ بابەتی بزانیت.  هەر دیسان کارەسات ژی ل ڤێ ڕۆژێ ڕویداینە. ڕۆژەکێ ئاگر بەربوو لێنانگەها خانمەکێ. ئەو دەرکەڤتە ژ دەرڤە و داخوازا هاریکاریێ کر. لێ کەس ل هەوارا وێ نەهات، ژ بەر کۆ ئەو ڕۆژ ئێکی نیسانێ بوو و خەلکێ هزر کر کۆ ئەو بۆ تڕانە یا وە دکەت و درەوە. تێهزرینەک: دبیت ئێک درەو، ببیتە ئەگەر کۆ کەسەک گۆمانێ ژ وان هەمی ڕاستییان هەلبگریت یێن تو دبێژی. خوەشتڤیێن مە؛ خێزان و کەسوکار و هەڤال، باوەر ژ وان هەمی تشتا دکەن یێن ئەم دبێژین. لەوڕا ژی وان دلساڕ و دامای نەکە ب درەوەکێ و نەئێشینە

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *