وەرگێران ژ زمانێ ئنگلیزى: بەرۆژ هاشم -ماموستا ل پشکا زمانێ ئنگلیزى-زانکۆیا زاخۆ

گەلەک جاران ڕۆماننڤیس ل سەر چەند رەشنڤیسان ڕۆمانا خوە دنڤیست, کو ب باوەرا وى ئەڤ رەشنڤیسە, نەکارەک کاملانە, لێ ب بۆچوونا گەلەک نڤیسکاران ئەڤ رەشنڤیس تاوانەک هەرى مەزنە کو ڕۆماننڤیس ئەنجام ددت گەر دەستکاریێ تێ دا نەکت. ل سەر رۆماننڤیسى فەرە دەرفەتێ بدت خوە کو بابەتێ خوە ل سەر رەشنڤیسێ بنڤیست و گەر ئەو بابەت چەند نەرێکوپێک بت. دڤێت ڕۆماننڤیسى ژبۆ نڤێسینا رەشنڤیسێ میتۆدەک هەبت. ڕۆماننڤیس دەما کو ب خوە رە تنێ دمینن و دەست ب نڤێسینێ دکت, وى چاخێ ئەو گەلەک کویر د ناخێ خوە دا نوق دبت و ل سەر خوە ئاگاهیێن کویر دزانت. لێ هندەک ژى دەما کو دەست ب نڤێسینێ دکن, دخازن زوو ب داوى بهێن. هندەک ژى ل رۆپەلێ سادە دنێرن و ژ ترسان دا شاش دبن و جەسارەت ناکن بنڤیسن.

دو رێک هەنە ژبۆ نڤێسینێ:

ئێک. رێکا داهێنانێ: د ڤێ رێکێ دا نڤیسکار ئازادیێ ددت خوە, کو گەلەک تشتێن جیاواز بنڤیست. د هەمان دەم دا ئەو نرحاندنێ ل سەر وان تشتان دکت یێن کو ئەو دنڤیست کا گەلو بکێر دهێت یان بکێر ناهێت. لێ د ڤێ رێبازێ دا, نڤێسین ب ئاوایەک خراب نە ئاریشەیە, ژ بەر کو گەلەک دهزرن, کو پرانیا وان تشتان یێن کو دنڤیسن ل گۆرەى ڤێ رێبازێ, نەدئاست دا بت, رەنگە ژى د ئاستەک باش دا بت. چونکى داهێنان چ یاسایان ناس ناکت, بەلکو ڕۆماننڤیس د ڤێ ڕیبازێ دا وەک کەسەک شێت لێ دهێت, دەما کو بخازت داهێنانێ بکت. ئەڤ رێباز ژى پێدڤیەکە ل سەر ڕۆماننڤیسان.

دو: رێکا پێداچوون و سەراستکرنێ:

د ڤێ رێکێ دا, ئارامانجا نڤیسکارى ئەوە, وان شاشى و چەوتیان سەراست بکت, یێن کو وى د ریبازا داهێنانێ دا کرین. و ئەو تشتێن وى نڤیساین روهن بکت و بنرخینت, ژ بەر هندێ نڤێسینا باش دپارێزت و یا خراب ژى ژێ دەردخت. جارنا ژى یا خراب سەراست دکت.

بەربەستا نڤیسەرى ئەوە, چاخێ کو د یەک دەم دا هەول بدت ڤان هەر دو رێکان بکاربینت. گەرەک ڕۆماننڤیس ڤێ چەندێ ئەنجام نەدت. ئەڤ رێکە وەکە وێ نمونێ یە, کو مرۆڤەک ترۆمبیلێ دهاژو, ل جیەکێ پیێ خوە ل سەر سکرێتەرێ پانزینێ دانت و ل جیەکێ (برێکى) دکێشت. دڤێتن ل بەراهیێ رێکا ئێکێ بکاربینى, راوەستى و پاشى یا دوێ ئەنجام بدى.

رێبازێن نڤێسینێ:

ئێک. نڤیسینا بێ پلان و بێ سەراستکرن:

ڕۆماننڤیس د ڤێ ریبازا نڤێسینێ دا وان پارچێن چیڕۆکێ یین کو د سەرێ وى دا چێدبن بێ راوەستیان دنڤیست. ئەڤ ڕیباز بێگۆمان خوەشە, ژ بەر کو ئەو چەپ و چیرە و روویدانێن نەچاڤەرێکرى یێن ڕۆمانێ سەرنجا نڤیسەری و خوەنداڤانى رادکێشت. بۆ نمونە ڕۆماننڤیس دکارت بێژت: من ریچار نەکۆشتیە, لێ داما کو کەتیم ژوور ئەو مریبوو. د ڤی رێکێ دا سەراستکرنا ڕۆمانێ وەکە سزادانەکێ یە و دڤێت ڕۆماننڤیس هەدار بکت. چونگى ئەو نزانت دێ پشتى هینگێ چ روویدت, چونکى وى ب لەزاتیەک زێدە ڕۆمان نڤیسیاندیە, رەنگە بۆ هەر دەمژمێرەکێ وى دو هزار پەیڤ نڤیساندبن. بۆ ڤان نڤیسەران هوشدارى ل سەر رەشنڤیسنا دویێ دا دهێت, ئەو ژى داما کو وێ نڤێسینێ سەراست دکن, ژبەر کو چیڕۆکنڤێسینا وان بێ پلان هاتیە نڤیساندن. دڤێت بۆ جارا دوێ ئەو هزرا خوە بدن کارکرن, ل سەر کاریکتەر, روویدان و ئالوزیان.

ئەڤ جۆرە رێبازە بۆ نڤیسکاران گەلەک ب ئازارە, لێ سەراستکرنا وێ خوەشیەکە ژى. یا گرنگ ئەوە کو ڕۆماننڤیس بۆ جارا دوێ ل سەر بنگەهێ ڕۆمانا خوە هزر بکت. ڤالاهیێن د زنجیرا چیڕۆکێ دا تژى بکت و ڤالاهیێن دۆماهیان تژى بکت و بۆ روویدانێن بهێت دا ب هەڤرا گرێبدت و خوە ژ هندەک کارێکتەران حلاس بکت و هندەکێن دى ئاڤا بکت و کار ل سەر وان بکت. و دڤێ بابەتى دا هندەک نڤیسەر هەنە سێ جاران رۆمانا خوە دخوینن و سەراست دکن و هندەک جاران ژى چار جاران بەلکو پتر یان کێمتر دخوینن و چارەسەر دکن.

دو: نڤێسین و سەراستکرن:

ئەڤ جۆری ڕۆمانێ دەست پێدکت, داما کو ڕۆماننڤیس دیمەنەکێ بێ پلان دنڤیست و پشتى هینگێ دوبارە پێداچوونێ پێدا دکت حەتا کو ئەو دیمەن ب درۆستى قالبێ خوە وەربگرت, هەلبەت ئەڤ کار ب زەحمەتە چونکى دوبارەبوونا وێ دگەهت حەتا بیست جاران, ڕۆژ و حەفتیا مرۆڤى هەموو پێڤە خلاس دبت. باشیا سەراستکرنێ ئەوە, کو نڤیسکار هەردام کارى ل سەر دیمەنێن خوە دکت. ئەڤ چەندا ژى دبتر سەدامێ هندێ کو نڤیسکار چیرؤکا خوە باشتر فام بکت و نفیسکار ئارام دبت داما کو دیمەنەکێ ساز دکت و ب پشتراستى دەست ب دیمەنێ دى دکت. دیسا ژى رەحەت دبت, گاڤا کو چیرۆکا وى ب ئاوایەک ساخلەم دهێت نڤیساندن.  مەترسیا ڤێ رێکێ ئەوە, داما کو ڕۆماننڤیس کارێ راستڤەکرن و پێداچوونێ دکت د چێکرنا چیڕۆکێ دا, ئەوە بەلکو ڕۆماننڤیس نزانت دێ چیرۆک چەوان دەست پێکت و بەلکو دۆماهیا چیڕۆکا خوە ژى نزانت. دیسا ترس ل نک پەیدا دبت و د گەل ترسێ دکەڤت جەنگى, ئەڤ چەندێ ژى دبت ئەگەرێ هندێ کو ڕۆمانا وى چ جها نەگرت و دبت کو ئەڤ چەندە ببت ئەگەرێ ژ ناڤچوونا روویدان و دیمەنان.

سێ: پچەک پلاندانان و پچەک نڤێسین:

پرانیا نڤیسەران ئازادى ژبۆ نڤێسینێ دڤێن و دخازن بێ پلان و پێداچوون بنڤیسن, وەک ریبازا دەست پێکێ ئەوا مە بەحس ژێ کرى, هەر وەسان وان دڤێت, کو چیڕۆکا وان ب چ ئاوایى بەرەف پیشدا بچت. ئەڤ نڤیسەرێن هەنێ دخازن پلانەکێ دابرێژن و تەرازیەکێ بۆ بنیاتێ ڕۆمانا خوە درۆست بکن. لەورا ئەوا چیڕۆکا بۆ کارێکتەرێن خوە چێدکن و سێ نەخشا بۆ بنیاتێن چیڕۆکێن خوە چێدکن. کورتیا ڕۆمانێ دنڤیسن و لیستەکێ بۆ دیمەنان چێدکن. لێ بەلێ ئەڤى کارى ب هویرى ل دەست پێکێ نانڤیسن, بەلکو ئەو هندەک ژ داهێنانا خوە د رەشنڤیسا ئێکێ دا دهێلن. ژ بەر هندێ داما کو ئەو دەست ب نڤێسینێ دکن ئەوان ل بەرانبەر خوە هندەک بریار هێلاینە, بەلێ پا پلانا وان دارشتى یە و ئەو دزانن کو بەرى ئەو بنڤیسن دێ پلانا وان ب سەر کەڤت. لێ دیسا ژى ئەو هورکارێن چیرۆکێ هەموویێ نزانن.

چار: کورتکرن ژ بەرى نڤێسینێ:

نڤیسەر دڤێت کورتیا رۆمانا خوە بزانت, بەرى دەست ب نڤێسنێ بکت, کورتیا رێژەی یا هەر ڕۆمانەک درێژ, ژ چارسەد پەران پێک دهێت, د بیست تا پێنجى پەران کورتیا وێ دهێت نڤیساندن. نڤیسەر دخازت کو هەر ڤالاهیەک د چیڕۆکێ دا هەبت, بەرى نڤێسینێ تژى بکت. ئەڤ رێک پێدڤى ب رەشنڤیسان هەیە, داکو پاشى  پێداچوونێ, د وان رەشنڤیسان دا بکت و پاشى سەر ژنوو ڤە بنڤیست. باشیا ڤێ جۆرێ نڤێسینێ ئەوە, کو نڤسینا کورتیا ڕۆمانێ د پێنجى پەران دا ساناهیترە ژ نڤیسینا ئیکسەر کو ژ پێنچسەد روپەلان. ڕۆماننڤێس دشێت دەهجارکى و ب لەز ڤێ کورتیێ سەراست بکت و پارچێن ب کیر نەهیت لابدت و ڤالاهیا ژى نەهێلت. ئەڤ جۆرێ نڤێسنێ بێهتر گریدایى ب زنجیرێن روویدانان ڤە نەک کارێکتەران. ئەڤ رێکە ژى بۆ نڤیسکارانە ئەوێن کو پتر گرنگیێ ب زنجیرا روویدان ددت نەک کاریکتەران.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *